5 risico’s die jonge kinderen lopen tijdens de scheiding

risico

5 risico’s die jonge kinderen lopen tijdens de scheiding

BLOG VAN WANDA VENDRIG, DIRECTEUR SSN

Aan de telefoon spreek ik een jonge bezorgde moeder. Ze maakt zich ernstig zorgen over haar twee jonge kinderen en de effecten die de scheiding op hen heeft. Dit is een zeer herkenbaar probleem. Veel ouders zijn bezorgd over de effecten van een scheiding op hun kinderen. En terecht. Een scheiding is voor een kind een belangrijke verandering in zijn/haar jonge leventje. Vooral het gevoel van veiligheid en geborgenheid staat op het spel en ieder kind gaat daar anders mee om.

Net als jij maakt je kind een rouwperiode door, minder bewust wellicht, maar toch. De gevoelens van woede, onbegrip en verdriet zijn er wel degelijk en kinderen hebben nog niet geleerd hoe ze daar mee om moeten gaan. De twee kinderen van deze jonge moeder zijn vijf en drie. Dit zijn kwetsbare leeftijden omdat ze nog weinig taal tot hun beschikking hebben om te vertellen hoe ze zich voelen. Bovendien is voor het herkennen en vertellen van gevoelens een bepaald niveau van bewustzijn nodig. Kinderen van vijf en drie zijn nog een en al gevoel, maar weten vaak niet hoe dat heet en hoe ze ermee om moeten gaan.

Ze reageren over het algemeen nog primair vanuit hun gevoel en dat maakt het voor volwassenen vaak lastig om erachter te komen wat er precies speelt. Ook al is het leeftijdsverschil tussen de kinderen maar twee jaar; op de vijfjarige heeft de scheiding een totaal ander effect dan op de driejarige.

Wat zijn de 5 belangrijkste risico’s die jonge kinderen lopen?

1.Minder kans om zich te identificeren met beide ouders in ouderrol

Omdat de ouders niet meer gezamenlijk opvoeden en de peuter beurtelings bij vader of moeder is, loopt de peuter het risico dat het zich minder kan identificeren met beide ouders in hun ouderrol. Binnen een gezin vormen vader en moeder een veilige eenheid en de peuter kan zich dan weer eens met moeder en dan weer eens met vader identificeren. De peuter leert daardoor dat er verschil is tussen een vader en een moeder. Deze verschillen zijn moeilijker op te merken als vader en moeder niet meer samen zijn en ook de verschillen in ouderrol worden daarmee onduidelijker.

2. Reden van de scheiding bij zichzelf zoeken

Een peuter van drie ervaart de wereld nog volkomen vanuit zijn gevoel van eenheid. Als een andere peuter huilt zal hij zijn knuffel aanbieden, omdat dit iets is wat hij zelf nodig heeft als hij verdriet heeft. Hij heeft sterk het gevoel dat alles wat er gebeurt te wijten is aan hemzelf en zal dus snel geneigd zijn de reden van de scheiding aan zichzelf te wijten. Dit uit zich vooral in extreem lief en gehoorzaam gedrag in de verwachting dat de situatie dan weer zal veranderen in de veilige situatie die hij gewend is. Maar ook het omgekeerde kan gebeuren; hij zal eisen dat de scheiding ongedaan wordt gemaakt omdat hij dat nu eenmaal zo verwacht.

3. Regressieverschijnselen

Een kleuter van vijf jaar kan een scheiding opvatten als een persoonlijke afwijzing. Ook deze kinderen zijn nog extreem angstig dat zij iets fout hebben gedaan en dus schuldig zijn aan de scheiding. Vaak uiten ze hun woede over de scheiding op school, tegen een vriendje of ergens anders, omdat ze dit niet durven te tonen aan hun ouders. Bovendien kan de kleuter regressieverschijnselen vertonen zoals bedplassen of nieuwe angsten voor monsters.

4. Veel vragen over de toekomst

 Kleuters stellen tijdens de scheiding veel vragen en dan vooral de moeilijke! Die vragen waarbij jij als ouder het lastig vindt om een antwoord te formuleren. Vragen zoals: ‘Als je niet meer van mamma houd, hou je dan straks nog wel van mij?’ Of; ‘Pappa mag hier niet meer wonen, moet ik dan ook een keer weg?’ Zij zijn bang dat wat de ouder overkomt ook hen kan overkomen en nemen het vaak op voor wat zij zien als de ‘zielige’ ouder.

5. Vluchten in fantasiewereld

 Omdat beide kinderen de woede en het verdriet voelen van hun ouders zullen zij hun natuurlijke gedrag gaan aanpassen. Een scheiding is een onveilige periode voor hen. Zowel peuters als kleuters vluchten in hun fantasiewereld en magisch denken om het aan te kunnen (copingmechanisme). Veel peuters en kleuters bouwen tijdens de scheidingsperiode tenten, hutten, holen en andere schuilplekken waar ze hun persoonlijke magische gevoel van veiligheid kunnen creëren.

Wat kun jij als ouder doen?

Mijn advies aan ouders is om alle emoties vooral te laten komen zoals ze komen en er niet teveel bovenop te zitten of te willen relativeren. Ook jouw bezorgdheid wordt door het kind gevoeld en maakt het waakzaam. Wees echter wel alert op signalen zoals extreem terugtrekken en zich afsluiten, of woede-aanvallen en regressieverschijnselen zoals bedplassen. Jonge kinderen kun je vooral veel laten tekenen, spelen en/of knutselen om hun verhaal te vertellen en de scheiding te verwerken. Mocht je zorgen hebben en behoefte aan professioneel advies; we denken graag met je mee.

Wanda Vendrig, directeur SSN

Wanda Vendrig, directeur Succesvol Scheiden Nederland

Meer over Wanda en Succesvol Scheiden Nederland

Inhoudsopgave

Nieuwste artikelen

zelf

Ik kan het zelf wel

BLOG VAN WANDA VENDRIG, DIRECTEUR SSN Met de kerstdagen in zicht willen veel ouders nog snel wat tips over hoe ze het beste deze feestdagen

Lees verder >